Cal é a súa opinión
sobre as negociacións até agora? Como o está a facer o goberno?
Costas Lapavitsas.
A estratexia de Syriza está baseada –e continúa a estalo- en
que unha mudanza no aliñamento de forzas políticas en Grecia, en Europa ou en
xeral, actuaría coma un catalizador da zona euro. Esta estratexia xa chegou ao
seu fin. A verdadeira cuestión é canto tempo pasará até que a xente entenda
isto.
Sempre fun moi escéptico en relación a iso. Sempre
argumentei que non se trata só de aliñamento político, existen mecanismos institucionais
e a lóxica da unión monetaria. E aqueles que acreditan en que unha simple
mudanza de política é suficiente para transformalos están enganados e penso que
isto confirmouse.
O que vimos é que o cadro institucional da zona euro e da
maquinaria ideolóxica ligada a ela non son suceptibles de seren debatidas polos
aliñamentos electorais. Así, o acordo do 20 de febreiro reflicto iso.
Os membros do seu
partido xa percibiron que esa estratexia chegou ao fin?
C L.
Syriza é unha grande organización que creceu moi
rapidamente. Reflicte a sociedade. Non é como unha festa tradicional da
esquerda e, polo tanto, hai variedade de opinións e de consciencia política.
Penso que os líderes do partido saben que teñen diante unha
escolla moi difícil: perseveramos co programa que presentamos ao pobo grego? Ou
submetémonos ao que as institucións, o grupo de Bruxelas, a troika, ou como o
queira chamar, quere que fagamos? Esas dúas cousas non son compatibles.
Por tanto, non hai
termo medio?
C L.
Non hai termo medio. A zona euro non vai permitilo.
Pensa que á cúpula isto colleuna por sorpresa?
C L. Si, sospeito que até certo punto si. Porque a miña lectura da situación é que a cúpula acreditaba xenuinamente que se podían alterar os aliñamentos políticos, podíase mudar a aritmética electoral e, sobre esa base, mudar Europa, mudar as políticas europeas.
Pensa que á cúpula isto colleuna por sorpresa?
C L. Si, sospeito que até certo punto si. Porque a miña lectura da situación é que a cúpula acreditaba xenuinamente que se podían alterar os aliñamentos políticos, podíase mudar a aritmética electoral e, sobre esa base, mudar Europa, mudar as políticas europeas.
Entón, que debería
facer o goberno grego, na súa opinión?
C L.
Grecia precisa considerar o verdadeiro camiño alternativo,
que é deixar esa unión monetaria falida. É evidente que é o único camiño que xa
estaba aí desde o inicio –basicamente de saída. Se vostede pensa aplicar un
programa do tipo que Syriza sostivo, que non é radical –o programa de Syriza
non é máis ca keynesianismo moderado-, vostede precisa pensar seriamente en
como vai facer para saír dos límites da zona euro.
Entende vostede que
Syriza ten mandato para iso?
C L.
A resposta directa é non. Syriza ten un mandato para cumprir
o seu programa. Indirectamente, non directamente, ten un mandato para manter o
país na zona euro. Pero esta cuestión nunca foi exposta abertamente ao pobo
grego.
A solución é un
referendum?
C L.
O primeiro que hai que facer non é tanto discutir a idea dun
referendum senón a da estratexia alternativa. Ten que haber un debate público
sincero sobre esta. Non é fácil, porque hai cinco anos este país foi sometido a
campañas de desinformación e alarmismo incribles. Non é imposible ter ese
debate agora, pero é moito máis difícil que hai uns anos.
Na miña opinión, a mellor estratexia agora é o que eu chamo
unha saída consensual e ordenada. Non é unha saída impugnada.
Pode estenderse sobre
iso?
C L.
Creo que Grecia debe definir como meta negociar unha saída,
basicamente, sen ruptura, sen cair, sen loita, sen accións unilaterais. Isto
significaría: o exit ten lugar e Grecia procura unha
reestruturación profunda da débeda.
Por que os parceiros da UE haberían aceptar? Esta saída ten
dous elementos que a eurozona non quere: a propia saída e a reestruturación da
débeda.
C L.
Non teño total certeza de que a eurozona non queira a saída.
Sospeito que si a quere. E, na miña opinión, se un país pide unha forma
negociada de saída, debería conseguila. Alemaña, Schäuble, por volta do 2011
estaba a favor dunha saída negociada.
O prezo para a eurozona debe ser a reestruturación da
débeda. Pero hai aínda dous elementos máis: a proteción da taxa de cambio e a
proteción dos bancos. Estes, esencialmente, non representan custes para o BCE
porque Grecia é un país pequeno.
Que gañaría Europa
con iso?
C L.
Paz e sosego. (Pausa…) Por un tempo.
Por que apenas por un
tempo?
C L.
Porque a unión monetaria na miña opinión é un grande fracaso
histórico. É o maior fracaso de Europa en décadas. E non vai durar. Pero,
obviamente, si pode durar o tempo suficiente para que Grecia estea morta. É
claro que os defensores da eurozona pensan que vai durar para sempre. É unha
ilusión histórica. As unións monetarias non duran tanto tempo. Deixe que o
pensen. Estupendo.
Sobreviviría a UE, en
tanto que construción política, se os países saen da unión monetaria?
C L.
En 15 anos, a unión monetaria desfixo todo o xerado en
Europa pola UE. O estado das relacións entre os países europeos hoxe é probablemente
peor do que ten sido en décadas. O estado de cousas entre Alemaña e Grecia é
terrible, absolutamente atroz. E isto por causa do euro.
Esta é a proba de que esa moeda non xera solidariedade, esa
moeda crea divisións. E esta é, de novo, a maior proba do seu fracaso
histórico. Agora, a teimosía, a falta de vontade de recoñecer o fracaso dos
últimos cinco anos vai tornar as cousas peores. O que a UE fixo nos últimos
cinco anos é amarrarse aínda máis estreitamente en torno da moeda común en vez
de reestruturala profundamente. Conseguiu que hoxe as cousas sexan aínda máis
duras. Entón, si, se agora falla a moeda común, creo que tamén entrará en
cuestión a UE, que é o prezo a pagar polo erro histórico da moeda común.
Entón, para Grecia,
deixar a eurozona significa saír da UE?
C L.
O máis importante é diferenciar entre UE e eurozona. Neste
país, e na maior parte de Europa, persiste esa confusión de anos. Que a
adhesión a unha é igual á adhesión á outra. Isto é absurdo, porque hai membros
da UE que non son membros da unión monetaria. Se Grecia sae do euro, non ten
que deixar a UE ao mesmo tempo. Ese é un tema aparte. Esa fusión foi mortal e
foi usada ideoloxicamente.
ALEMAÑA É O PAÍS MÁIS DELINCUENTE
Había mecanismos
vinculativos, mesmo antes da unión monetaria…
C L.
Os reximes anteriores non tiveran éxito pero, en comparación
co desastre da moeda común foron nitidamente exitosos. A cuestión de fondo: Europa
precisa dun sistema monetario que permita a flexibilización monetaria. É un
disparate completo impor un sistema de inflexibilidade monetaria e ao mesmo
tempo crear flexibilidade a través dos mercados de traballo e do sector
privado. Pero a razón máis profunda para o fracaso do euro é, naturalmente, a
política alemá.
Por que?
C L.
Alemaña é o país máis delincuente de Europa. Nin Grecia, nin
España, nin Italia. E, certamente, tampouco Francia. Francia está a xogar moito
máis honestamente que Alemaña. Alemaña non respectou as regras e isto podo
explicalo dun xeito moi simple: Alemaña, frecuentemente, acusa a Grecia
–Schäuble por exemplo- de ter vivido por enriba das súas posibilidades. É
verdade. Pero Alemaña tamén viviu por debaixo das súas posibilidades, e é así
que se xeran as exportacións, non por causa da tecnoloxía, a produtividade e
todo iso. É por iso que tivo éxito.
Pero cando vostede está nunha unión monetaria non pode ser
algo moi malo vivir por enriba dos seus medios e unha cousa boa vivir por debaixo
deles. A verdadeira regra debe ser vivir polos seus medios. Así, Alemaña non se
ativo ás regras e o prezo foi pagado polo pobo alemán. Eu sei ben como vive o
pobo alemán. Sei moi ben que os salarios non aumentaron durante anos, que un
terzo da forza de traballo vive en condicións precarias. Emprego precario,
salarios por debaixo da produtividade…
Entón, está vostede
dicindo que o euro tampouco foi bo para o pobo alemán?
C L.
Iso tamén explica por que o pobo alemán está aborrecido e
con rabia cando se trata de enviar diñeiro ao exterior, pagando por outros.
Claro, eu estaría con rabia tamén nesa posición. Vostede vive dun xeito moi
apretado, conta as súas fabas e, de súpeto, chega alguén e dille que ten que
pagar.
Por outro lado está o negocio exportador alemán, os bancos
alemáns, esta é unha historia diferente. Eles fixérono ben. Pero iso era algo
como para que o pobo alemán se revolvese.
Entende que os alemáns son mantidos con medo por un
propósito? Se vostede é alemán, sempre se lle está a dicir “as cousas van
empeorar”. Alemaña –dísenos- non está a funcionar como podía, Europa non está a
funcionar como podía, está China, a India, a globalización…
C L.
A globalización é unha desas palabras que significan todo e
nada. Houbo unha política coherente por parte do stablishment alemán para
asustar á opinión pública e aos traballaores alemáns, para mantelos con medo do
mañá, e do desemprego en particular, non hai dúbida. A idea orixinal por volta
de 1998-1999, cando o desemprego era elevado é que aceptamos os baixos salarios
para restaurar emprego dentro dos límites da unión monetaria. Agora o argumento
parece ser “aceptamos salarios baixos para comeptir cos chineses”. Isto non ten
fin. A verdade é que os baixos salairos non son bos para Alemaña. Alemaña
precisa dunha política que impulse a demanda doméstica. Isto que hai é
neomercantilismo, a crenza de que o crecemento vén só do exterior, que a única
riqueza é a exportación.
UN PLAN DE TRES ETAPAS PARA GRECIA
Fai a mesma análise
para Grecia? É a demanda doméstica a chave para crecer? Como debería Grecia
volver por onde entrou?
C L.
Hai tres etapas. A primeira, como dixen, a negociación
consensual, a saída ordenada.
A segunda etapa é a recuperación, e esta depende moito da
demanda doméstica, que está fortemente reprimida no país. Hai bastos recursos
que se atopan sen uso. Pequenas e medianas empresas poderían reactivarse, que é
o que activaría a economía grega. Non as exportacións. Ese culto ás
exportacións é un disparate.
Pero, obviamente, iso non é realmente un camiño para o
crecemento sustentable. O que Grecia precisa despois é unha política industrial
para reestruturar a súa base produtiva, para integrarse na economía mundial
sobre unha base diferente. Iso levaría algúns anos.
Pero Grecia sería
aínda parte dun mercado común, como membro da UE. Por tanto, non é tan fácil
voltar á demanda doméstica e as PEMES, porque tería que expulsar as grandes
empresas que aínda poderían vender máis barato.
C L.
Eu creo que Grecia podería competir coas importacións
foráneas facilmente. Infelizmente, os salarios destruíronse durante os últimos
cinco anos, debido ás políticas de rescate. A devaluación do 15-20% daríanos
unha enorme vantaxe competitiva. Os salarios, entón, subirían gradualmente de
novo.
Cales son as
posibilidades para que iso aconteza? Para que Grecia escolla ese camiño?
C L.
En 2010 dixen que hai tres solucións posibles. Austeridade,
“o bo euro” e saír. Dixen que a solución máis probable sería a austeridade e
que sería un desastre. En cuanto á estratexia do euro bo (ou sexa, vostede pode
aplicar política keynesiana dentro dos límites do euro -a estratexia de
Syriza), dixen que as posibilidades de que iso acontecese estarían preto de
cero. A estratexia de saída é a única lóxica. A verdadeira cuestión é se vai
ser contestada ou ordenada. Non o sei. Pero haberá saída nalgún momento.
A IDEOLOXÍA VENENOSA DO “EUROPEISMO”
Como pode ser
ordenada cando mesmo que as negociacións actuais non vaian ben xa implican
pánico e medo ao corralito?
C L.
O primeiro que ten que acontecer é que a UE e Grecia
entendan que están a flaxelar un cabalo morto. Tras cinco anos de tortura é
hora de rematar. Esta estratexia chegou ao seu fin. Sentidiño, por favor. Polo
tanto, cando falo de obxectivo estratéxico é iso o que quero dicir. A xente ten
que entrar en acordo con el. E aqueles que rexeitan velo, fano por razóns
ideolóxicas, porque esa ideoloxía está a envenenar o debate.
Que ideoloxía?
C L.
Non é o neoliberalismo, é o europeísmo. A idea de Europa
como entidade trascendental que é boa para todos nós e á que todos pertencemos.
Esta gran ficción que xurdiu nos países dominantes e chegou a penetrar nos
países máis fracos.
Son socialista, da vella escola, co vello sentido da
palabra, a idea dos Estados Unidos de Europa e da solidariedade europea é unha
idea socialista e eu compártoa. Obviamente, tamén foi unha idea nazi, utilizada
por Hitler. Ninguén ten o monopolio da idea dunha Europa unificada.
Non creo nun único pobo de Europa, non hai demos europeo, e
non debe habelo.
Europa é pluralidade, moitas linguas diferentes, culturas.
Desde cando era desexable para todos nós sermos apenas europeos, sermos unha
soa cousa?
Trátanse de ilusións ideolóxicas. Non vexo unha converxencia
política, vexo o ascenso do fascismo, o ascenso da estrema dereita, vexo unha
tensión estrema. O Frente Nacional francés ten o 30% dos votos, e tal como
están indo as cousas, non me sorprendería que o próximo presidente de Francia
sexa un fascista.
Se o euro era unha
idea tan ruín, por que existe esa “teimosía” –como lle chamou- en toda Europa
para apoialo? Cales son os intereses detrás da idea?
C L.
O diñeiro é a concretización de relacións non económicas
tamén. Encarna as relacións sociais, ten identidade ligada a el. Iso moitas
veces significa identidade nacional. Os norteamericanos son o dólar, os
británicos a libra, os alemáns eran o Deutsche Mark. O euro, en particular nos
países da periferia, pasou a significar ser europeo. Vostede pode velo tamén nos
países bálticos. Por tanto, hai un elemento de identidade e un elemento de política
internacional.
Pero, por que os
países centrais da UE están tan ligados á idea da moeda común?
C L.
Penso que o núcleo non sabe como saír. Cometeuse un grande
erro hai 15 anos e os riscos de ficar fóra percíbense como moi altos. Ao mesmo
tempo, algúns intereses especiais, o sector exportador, o sector bancario,
están defendéndoa fortemente porque serviu á súa estratexia.
Orixinal: http://www.thepressproject.net/article/74530/Costas-Lapavitsas-The-Syriza-strategy-has-come-to-an-end
No hay comentarios:
Publicar un comentario