martes, 17 de marzo de 2015

Entrevista a Costas Lapavitsas


Cal é a súa opinión sobre as negociacións até agora? Como o está a facer o goberno?

Costas Lapavitsas. A estratexia de Syriza está baseada –e continúa a estalo- en que unha mudanza no aliñamento de forzas políticas en Grecia, en Europa ou en xeral, actuaría coma un catalizador da zona euro. Esta estratexia xa chegou ao seu fin. A verdadeira cuestión é canto tempo pasará até que a xente entenda isto.

Sempre fun moi escéptico en relación a iso. Sempre argumentei que non se trata só de aliñamento político, existen mecanismos institucionais e a lóxica da unión monetaria. E aqueles que acreditan en que unha simple mudanza de política é suficiente para transformalos están enganados e penso que isto confirmouse.

O que vimos é que o cadro institucional da zona euro e da maquinaria ideolóxica ligada a ela non son suceptibles de seren debatidas polos aliñamentos electorais. Así, o acordo do 20 de febreiro reflicto iso.

Os membros do seu partido xa percibiron que esa estratexia chegou ao fin?

C L. Syriza é unha grande organización que creceu moi rapidamente. Reflicte a sociedade. Non é como unha festa tradicional da esquerda e, polo tanto, hai variedade de opinións e de consciencia política.

Penso que os líderes do partido saben que teñen diante unha escolla moi difícil: perseveramos co programa que presentamos ao pobo grego? Ou submetémonos ao que as institucións, o grupo de Bruxelas, a troika, ou como o queira chamar, quere que fagamos? Esas dúas cousas non son compatibles.

Por tanto, non hai termo medio?

C L. Non hai termo medio. A zona euro non vai permitilo.

Pensa que á cúpula isto colleuna por sorpresa? 

C L. Si, sospeito que até certo punto si. Porque a miña lectura da situación é que a cúpula acreditaba xenuinamente que se podían alterar os aliñamentos políticos, podíase mudar a aritmética electoral e, sobre esa base, mudar Europa, mudar as políticas europeas.

Entón, que debería facer o goberno grego, na súa opinión?

C L. Grecia precisa considerar o verdadeiro camiño alternativo, que é deixar esa unión monetaria falida. É evidente que é o único camiño que xa estaba aí desde o inicio –basicamente de saída. Se vostede pensa aplicar un programa do tipo que Syriza sostivo, que non é radical –o programa de Syriza non é máis ca keynesianismo moderado-, vostede precisa pensar seriamente en como vai facer para saír dos límites da zona euro.

Entende vostede que Syriza ten mandato para iso?

C L. A resposta directa é non. Syriza ten un mandato para cumprir o seu programa. Indirectamente, non directamente, ten un mandato para manter o país na zona euro. Pero esta cuestión nunca foi exposta abertamente ao pobo grego.

A solución é un referendum?

C L. O primeiro que hai que facer non é tanto discutir a idea dun referendum senón a da estratexia alternativa. Ten que haber un debate público sincero sobre esta. Non é fácil, porque hai cinco anos este país foi sometido a campañas de desinformación e alarmismo incribles. Non é imposible ter ese debate agora, pero é moito máis difícil que hai uns anos.

Na miña opinión, a mellor estratexia agora é o que eu chamo unha saída consensual e ordenada. Non é unha saída impugnada.

Pode estenderse sobre iso?

C L. Creo que Grecia debe definir como meta negociar unha saída, basicamente, sen ruptura, sen cair, sen loita, sen accións unilaterais. Isto significaría: o exit  ten lugar e Grecia procura unha reestruturación profunda da débeda.

Por que os parceiros da UE haberían aceptar? Esta saída ten dous elementos que a eurozona non quere: a propia saída e a reestruturación da débeda.

C L. Non teño total certeza de que a eurozona non queira a saída. Sospeito que si a quere. E, na miña opinión, se un país pide unha forma negociada de saída, debería conseguila. Alemaña, Schäuble, por volta do 2011 estaba a favor dunha saída negociada.

O prezo para a eurozona debe ser a reestruturación da débeda. Pero hai aínda dous elementos máis: a proteción da taxa de cambio e a proteción dos bancos. Estes, esencialmente, non representan custes para o BCE porque Grecia é un país pequeno.

Que gañaría Europa con iso?

C L. Paz e sosego. (Pausa…) Por un tempo.

Por que apenas por un tempo?

C L. Porque a unión monetaria na miña opinión é un grande fracaso histórico. É o maior fracaso de Europa en décadas. E non vai durar. Pero, obviamente, si pode durar o tempo suficiente para que Grecia estea morta. É claro que os defensores da eurozona pensan que vai durar para sempre. É unha ilusión histórica. As unións monetarias non duran tanto tempo. Deixe que o pensen. Estupendo.

Sobreviviría a UE, en tanto que construción política, se os países saen da unión monetaria?

C L. En 15 anos, a unión monetaria desfixo todo o xerado en Europa pola UE. O estado das relacións entre os países europeos hoxe é probablemente peor do que ten sido en décadas. O estado de cousas entre Alemaña e Grecia é terrible, absolutamente atroz. E isto por causa do euro.

Esta é a proba de que esa moeda non xera solidariedade, esa moeda crea divisións. E esta é, de novo, a maior proba do seu fracaso histórico. Agora, a teimosía, a falta de vontade de recoñecer o fracaso dos últimos cinco anos vai tornar as cousas peores. O que a UE fixo nos últimos cinco anos é amarrarse aínda máis estreitamente en torno da moeda común en vez de reestruturala profundamente. Conseguiu que hoxe as cousas sexan aínda máis duras. Entón, si, se agora falla a moeda común, creo que tamén entrará en cuestión a UE, que é o prezo a pagar polo erro histórico da moeda común.

Entón, para Grecia, deixar a eurozona significa saír da UE?

C L. O máis importante é diferenciar entre UE e eurozona. Neste país, e na maior parte de Europa, persiste esa confusión de anos. Que a adhesión a unha é igual á adhesión á outra. Isto é absurdo, porque hai membros da UE que non son membros da unión monetaria. Se Grecia sae do euro, non ten que deixar a UE ao mesmo tempo. Ese é un tema aparte. Esa fusión foi mortal e foi usada ideoloxicamente.

ALEMAÑA É O PAÍS MÁIS DELINCUENTE

Había mecanismos vinculativos, mesmo antes da unión monetaria…

C L. Os reximes anteriores non tiveran éxito pero, en comparación co desastre da moeda común foron nitidamente exitosos. A cuestión de fondo: Europa precisa dun sistema monetario que permita a flexibilización monetaria. É un disparate completo impor un sistema de inflexibilidade monetaria e ao mesmo tempo crear flexibilidade a través dos mercados de traballo e do sector privado. Pero a razón máis profunda para o fracaso do euro é, naturalmente, a política alemá.

Por que?

C L. Alemaña é o país máis delincuente de Europa. Nin Grecia, nin España, nin Italia. E, certamente, tampouco Francia. Francia está a xogar moito máis honestamente que Alemaña. Alemaña non respectou as regras e isto podo explicalo dun xeito moi simple: Alemaña, frecuentemente, acusa a Grecia –Schäuble por exemplo- de ter vivido por enriba das súas posibilidades. É verdade. Pero Alemaña tamén viviu por debaixo das súas posibilidades, e é así que se xeran as exportacións, non por causa da tecnoloxía, a produtividade e todo iso. É por iso que tivo éxito.

Pero cando vostede está nunha unión monetaria non pode ser algo moi malo vivir por enriba dos seus medios e unha cousa boa vivir por debaixo deles. A verdadeira regra debe ser vivir polos seus medios. Así, Alemaña non se ativo ás regras e o prezo foi pagado polo pobo alemán. Eu sei ben como vive o pobo alemán. Sei moi ben que os salarios non aumentaron durante anos, que un terzo da forza de traballo vive en condicións precarias. Emprego precario, salarios por debaixo da produtividade…

Entón, está vostede dicindo que o euro tampouco foi bo para o pobo alemán?

C L. Iso tamén explica por que o pobo alemán está aborrecido e con rabia cando se trata de enviar diñeiro ao exterior, pagando por outros. Claro, eu estaría con rabia tamén nesa posición. Vostede vive dun xeito moi apretado, conta as súas fabas e, de súpeto, chega alguén e dille que ten que pagar.

Por outro lado está o negocio exportador alemán, os bancos alemáns, esta é unha historia diferente. Eles fixérono ben. Pero iso era algo como para que o pobo alemán se revolvese.

Entende que os alemáns son mantidos con medo por un propósito? Se vostede é alemán, sempre se lle está a dicir “as cousas van empeorar”. Alemaña –dísenos- non está a funcionar como podía, Europa non está a funcionar como podía, está China, a India, a globalización…

C L. A globalización é unha desas palabras que significan todo e nada. Houbo unha política coherente por parte do stablishment alemán para asustar á opinión pública e aos traballaores alemáns, para mantelos con medo do mañá, e do desemprego en particular, non hai dúbida. A idea orixinal por volta de 1998-1999, cando o desemprego era elevado é que aceptamos os baixos salarios para restaurar emprego dentro dos límites da unión monetaria. Agora o argumento parece ser “aceptamos salarios baixos para comeptir cos chineses”. Isto non ten fin. A verdade é que os baixos salairos non son bos para Alemaña. Alemaña precisa dunha política que impulse a demanda doméstica. Isto que hai é neomercantilismo, a crenza de que o crecemento vén só do exterior, que a única riqueza é a exportación.

UN PLAN DE TRES ETAPAS PARA GRECIA

Fai a mesma análise para Grecia? É a demanda doméstica a chave para crecer? Como debería Grecia volver por onde entrou?

C L. Hai tres etapas. A primeira, como dixen, a negociación consensual, a saída ordenada.

A segunda etapa é a recuperación, e esta depende moito da demanda doméstica, que está fortemente reprimida no país. Hai bastos recursos que se atopan sen uso. Pequenas e medianas empresas poderían reactivarse, que é o que activaría a economía grega. Non as exportacións. Ese culto ás exportacións é un disparate.

Pero, obviamente, iso non é realmente un camiño para o crecemento sustentable. O que Grecia precisa despois é unha política industrial para reestruturar a súa base produtiva, para integrarse na economía mundial sobre unha base diferente. Iso levaría algúns anos.

Pero Grecia sería aínda parte dun mercado común, como membro da UE. Por tanto, non é tan fácil voltar á demanda doméstica e as PEMES, porque tería que expulsar as grandes empresas que aínda poderían vender máis barato.

C L. Eu creo que Grecia podería competir coas importacións foráneas facilmente. Infelizmente, os salarios destruíronse durante os últimos cinco anos, debido ás políticas de rescate. A devaluación do 15-20% daríanos unha enorme vantaxe competitiva. Os salarios, entón, subirían gradualmente de novo.

Cales son as posibilidades para que iso aconteza? Para que Grecia escolla ese camiño?

C L. En 2010 dixen que hai tres solucións posibles. Austeridade, “o bo euro” e saír. Dixen que a solución máis probable sería a austeridade e que sería un desastre. En cuanto á estratexia do euro bo (ou sexa, vostede pode aplicar política keynesiana dentro dos límites do euro -a estratexia de Syriza), dixen que as posibilidades de que iso acontecese estarían preto de cero. A estratexia de saída é a única lóxica. A verdadeira cuestión é se vai ser contestada ou ordenada. Non o sei. Pero haberá saída nalgún momento.

A IDEOLOXÍA VENENOSA DO “EUROPEISMO”

Como pode ser ordenada cando mesmo que as negociacións actuais non vaian ben xa implican pánico e medo ao corralito?

C L. O primeiro que ten que acontecer é que a UE e Grecia entendan que están a flaxelar un cabalo morto. Tras cinco anos de tortura é hora de rematar. Esta estratexia chegou ao seu fin. Sentidiño, por favor. Polo tanto, cando falo de obxectivo estratéxico é iso o que quero dicir. A xente ten que entrar en acordo con el. E aqueles que rexeitan velo, fano por razóns ideolóxicas, porque esa ideoloxía está a envenenar o debate.

Que ideoloxía?

C L. Non é o neoliberalismo, é o europeísmo. A idea de Europa como entidade trascendental que é boa para todos nós e á que todos pertencemos. Esta gran ficción que xurdiu nos países dominantes e chegou a penetrar nos países máis fracos.

Son socialista, da vella escola, co vello sentido da palabra, a idea dos Estados Unidos de Europa e da solidariedade europea é unha idea socialista e eu compártoa. Obviamente, tamén foi unha idea nazi, utilizada por Hitler. Ninguén ten o monopolio da idea dunha Europa unificada.

Non creo nun único pobo de Europa, non hai demos europeo, e non debe habelo.
Europa é pluralidade, moitas linguas diferentes, culturas. Desde cando era desexable para todos nós sermos apenas europeos, sermos unha soa cousa?

Trátanse de ilusións ideolóxicas. Non vexo unha converxencia política, vexo o ascenso do fascismo, o ascenso da estrema dereita, vexo unha tensión estrema. O Frente Nacional francés ten o 30% dos votos, e tal como están indo as cousas, non me sorprendería que o próximo presidente de Francia sexa un fascista.

Se o euro era unha idea tan ruín, por que existe esa “teimosía” –como lle chamou- en toda Europa para apoialo? Cales son os intereses detrás da idea?

C L. O diñeiro é a concretización de relacións non económicas tamén. Encarna as relacións sociais, ten identidade ligada a el. Iso moitas veces significa identidade nacional. Os norteamericanos son o dólar, os británicos a libra, os alemáns eran o Deutsche Mark. O euro, en particular nos países da periferia, pasou a significar ser europeo. Vostede pode velo tamén nos países bálticos. Por tanto, hai un elemento de identidade e un elemento de política internacional.

Pero, por que os países centrais da UE están tan ligados á idea da moeda común?

C L. Penso que o núcleo non sabe como saír. Cometeuse un grande erro hai 15 anos e os riscos de ficar fóra percíbense como moi altos. Ao mesmo tempo, algúns intereses especiais, o sector exportador, o sector bancario, están defendéndoa fortemente porque serviu á súa estratexia.

Orixinal: http://www.thepressproject.net/article/74530/Costas-Lapavitsas-The-Syriza-strategy-has-come-to-an-end

No hay comentarios:

Publicar un comentario