Agora emerxe a verdade: como os EEUU alimentaron a aparición de Isis en Siria e Iraq. Seumas Milne

A guerra contra o terrorismo, campaña sen fin lanzada hai 14 anos por George Bush, está cada vez máis vencellada a contorsións grotescas. O xuízo do luns a un home sueco, Bherlin Gildo, acusado de terrorismo en Siria, colapsou despois de que quedase claro que a intelixencia británica armara aos mesmos grupos rebeldes dos que se acusaba de dar apoio a esta persoa.

A fiscalía abandonou o caso, ao parecer para evitar avergoñar os servizos de intelixencia. A defensa argumentou que ir adiante co xuízo sería unha “afrenta á xustiza” cando había moitas evidencias de que o Estado británico estaba proporcionando “amplo apoio” á oposición armada siria.

Isto non incluía só “axuda non letal” fornecida polo goberno (incluíndo chalecos antibalas e vehículos militares), senón adestramento, apoio loxístico e subministro secreto de “armas nunha escala masiva”. Había informes de que o M16 coperara coa CIA na transferencia de armas desde os arsenais libios aos rebeldes sirios en 2012, despois da caída do réxime de Gadafi.

Está claro o absurdo que é enviar a alguén a prisión por facer o que facían os ministros e os funcionarios de seguridade. Pero este é só o último dunha serie de casos similares. Menos afortunado foi un taxista de Londres, Anis Sardar, que foi condeado a cadea perpetua, quince días antes, por formar parte en 2007 da resistencia á ocupación de Iraq polas tropas estadounidenses e británicas. A oposición armada á invasión e ocupación ilegal non constitúe terrorismo ou asesinato segundo a maioría das definicións, incluída a da Convención de Xenebra.

Pero o terrorismo está agora no ollo do furacán, e en ningún sitio o está máis que no Medio Oriente, onde os terroristas de hoxe son os combatentes contra a tiranía de mañá  –e os aliados son inimigos- segundo a vontade desprendida de calquera desconcertante conferencia telefónica dun político occidental.

Durante o último ano, os EEUU, Gran Bretaña e outras forzas occidentais volveron a Iraq supostamente para para destruír o grupo terrorista hipersectario do Estado Islámico (antes coñecido como Al-Qaida en Iraq). Isto foi despois de que Isis invadise enormes zonas de territorio iraquí e sirio e proclamase o autodenominado califato islámico.

A campaña non vai ben. O pasado mes Isis extendeuse á cidade iraquí de Ramadi, mentres que no outro lado da agora inexistente fronteira, as súas forzas conquistaron a cidade siria de Palmira. A franquicia oficial de Al-Qaida, a Fronte Nusra, tamén estivo facendo avances en Siria.

Algúns iraquís quéixanse de que os EEUU permanecían sen facer nada mentres todo isto acontecía. Os norteamericanos insisten en que están tratando de evitar vítimas civís e alegan éxitos significativos. En privado, os funcionarios din que non se queren ver machucando bastións sunís nunha guerra sectaria co risco de perturbar aos seus aliados sunís do Golfo.

Unha luz que revela como chegamos ata aquí brillou cun informe secreto recentemente desclasificado da intelixencia estadounidense, escrito en agosto de 2012, e que misteriosamente predice –e bendice- a perspectiva dun “principado salafista” no leste de Siria e un estado islámico controlado por Al-Qaida en Siria e Iraq. En marcado contraste coas pretensións occidentais do momento, a Axencia de Intelixencia de Defensa identifica a Al-Qaida en Iraq (que se converteu en Isis) e os compañeiros salafistas como “as principais forzas que impulsan a insurxencia en Siria” e afirma que “os países occidentais, os estados do Golfo e Turquía“ estaban apoiando os esforzos da oposición para tomar o control do leste de Siria.

O aumento da “posibilidade de establecer un principado salafista declarado ou non declarado”, continúa o informe do Pentágono, “é exactamente o que queren os poderes que apoian á oposición co fin de illar o réxime sirio, que se considera o punto estratéxico da expansión xií (Iraq e Irán)”.

O cal vén sendo exactamente o que pasou dous anos despois. O informe non é un documento político. Está pesadamente redactado e hai ambigúidades na súa linguaxe. Pero as implicacións son o suficientemente claras. A un ano da revolta siria, os EEUU e os seus aliados non só estaban apoiando e armando a grupos sectarios extremos, senón que estaban dispostos a aprobar a creación dun “estado islámico” –a pesar do grave perigo para a unidade de Iraq- coma un ariete suní para debilitar a Siria.

Isto non significa que EEUU creasen Isis, por suposto, aínda que algún dos seus aliados no Golfo, sen dúbida, xogou algún papel nisto –como recoñeceu o vicepresidente dos EEUU, Joe Biden, o ano pasado. Pero non había Al-Qaida en Iraq ata que os EEUU e Gran Bretaña o invadiron. E os EEUU, con certeza, explotaron a existencia de Isis contra outras forzas da rexión coma parte dunha campaña máis ampla para manter o control occidental.

O cálculo mudou cando Isis comezou a decapitar occidentais e a pendurar as súas atrocidades on line, e os estados do Golfo están agora apoiando outros grupos na guerra siria, como a Fronte Nusra. Pero este hábito dos EEUU e doutros países occidentais de xogar con grupos xihadistas, que despois os han trabar, remóntase polo menos á guerra de 1980 contra a Unión Soviética en Afganistán, que fomentou á Al-Qaida orixinal baixo a tutela da CIA.

Recalibrouse durante a ocupación de Iraq, cando as forzas dos EEUU dirixidas polo xeneral Petraeus, patrocinaron unha guerra sucia de sectarios escuadróns da morte, ao estilo dos de El Salvador, para debilitar a resistencia iraquí. E repetiuse en 2011 na guerra orquestrada pola OTAN en Libia, onde Isis tomou a semana pasada o control de Sirte, a cidade natal de Gadafi.

En realidade, EEUU e a política occidental na conflagración que é hoxe Medio Oriente usa o molde clásico do divide e vencerás. As forzas norteamericanas bombardean unha serie de rebeldes mentres apoian outros en Siria, e monta o que en realidade son operacións militares con Irán, contra Isis en Iraq ao tempo que apoia a campaña militar de Arabia Saudí contra as forzas Houthi de Iemen, apoiadas por Irán. Por confusa que poida ser a política estadounidense, un Iraq e unha Siria débiles e partidas axústanse perfectamente a ese enfoque.

O que está claro é que Isis e as súas monstruosidades non será derrotado polos mesmos poderes que os trouxeron a Iraq e Siria por primeira vez, ou por aqueles cuxa guerra, aberta ou encuberta, os fomentou en anos posteriores. As intervencións militares occidentais sen fin no Medio Oriente só trouxeron destrución e división. É a xente da rexión quen pode curar esta enfermidade, non os que incuban o virus.

http://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jun/03/us-isis-syria-iraq?CMP=share_btn_fb

Grecia, Europa e os Estados Unidos. James K. Galbraith

James K. Galbraith, o economista norteamericano, fillo de John Kenneth Galbraith, foi un dos maiores apoios de Yannis Varoufakis e da súa estratexia negociadora coa Troika. Partidario, como o ex-ministro grego, de non formular a ruptura do euro e de explorar a vía da reforma da Eurozona, neste artigo -escrito para o público estadounidense- solicita o apoio daquel país aos Estados que, no futuro, opten pola saída do euro como forma de supervivencia ante unha UE que, nas súas palabras, hoxe sería "reaccionaria, mesquiña e perversa" e ante a emerxencia de proxectos políticos "desagradables, racistas e xenófobos."

*  *  *  *  *

A brutalidade obtusa da posición europea a respecto de Grecia quedou clara a semana do 6 de xullo, cando os líderes europeos rexeitaron o documento de rendición que Grecia lles presentara e esixiron unha capitulación incondicional. O novo diktat –formalmente aceptado por Grecia o 15 de xullo- esixe o establecemento dun fondo de privatización destinado a reunir “activos bos” por valor de 50 mil millóns de euros (que, por certo, non existen); tamén require desfacer toda a lexislación financeira adoptada polo Parlamento grego desde o pasado mes de xaneiro, cando Syriza obtivo a maioría; e esixe o regreso da Troika (é dicir, a Comisión Europea, o Banco Central Europeo e o Fondo Monetario Internacional) a Atenas.

A partir de agora o goberno grego terá que someter a estas intitucións os seus proxectos lexislativos “relevantes” e obter a súa aprobación antes de adoptalas –mesmo antes de facelas públicas. En resumo, Grecia agora xa non é un estado independente.

Fixéronse comparacións entre o destino deste país e o Tratado de Versalles que, a raíz da Primeira guerra mundial, faría que Europa tomase o camino que conducía ao nazismo. Pero a invasión de Checoslovaquia polas tropas soviéticas en 1968 que puxo fin ao experimento de independencia política dun pequeno e valente país ofrece unha analoxía aínda mellor. Esmagando a Checoslovaquia tamén se esmagou a reputación da Unión Soviética, arruinando definitivamente as ilusións que aínda albergaban polo comunismo moitos observadores. Esta invasión, preparou o terreo para o colapso final do comunismo, primeiro dos partidos de Europa occidental e despois na mesma URSS.

A vitoria electoral de Syriza de hai seis meses contiña a esperanza de abrir un amplo debate sobre o fracaso das políticas de austeridade que convidase a todo o continente a buscar as mellores solucións. Pero cando resultou evidente que isto non contaría co apoio de España, Portugal e Irlanda, que apenas podía contar coa simpatía formal de Italia e Francia e que contaría coa hostilidade implacable de Alemaña e dos países do norte e do leste de Europa, as vías aquel partido estreitáronse.

Syriza tentou entón crear un espazo para aplicar o cambio político en Grecia, soamente en Grecia. Non se considerou a saída do euro por parte do goberno e tampouco xogar de farol. Syriza só contaba con apelar á razón, apelar á opinión pública mundial e pedir axuda do exterior. Estas chamadas foron lanzadas polos gregos con vigor e paixón durante cinco meses.

Ao facelo, o goberno puxo sobre os ombreiros de Europa unha sorte de carga moral. E tamén outro fardo pesado: un desafío baseado na visión dun "crecemento sostible” e de “inclusión social”, tal como foran gravados con mármore en cada tratado europeo, desde o de Roma ao de Maastricht –un reto que encarna a alma do proxecto europeo, se é que aínda se pode falar de alma aquí. Ninguén no goberno grego se fixo ilusións sobre a capacidade do país para afrontar ese reto, todos os seus membros eran conscientes de que Grecia chegaría á fin de xuño enfeblecida, rota e indefensa. Pero, á luz da marxe de manobra tan estreita, tanto a causa dos compromisos electorais de Syriza como do compromiso da poboación con Europa, o goberno grego non tiña ningunha outra carta para xogar.

Fronte a actitude de facer pesar sobre eles unha especie de carga moral, os acreedores responderon mostrando sorpresa, irritación, exasperación, obstinación e, en definitiva, furor. En ningún momento a lóxica da argumentación grega sobre o evidente fracaso, ao longo dos últimos cinco anos, das políticas de austeridade para acadar os niveis de crecemento anunciados fixo mella. A Europa non lle preocupaba Grecia.

Despois de dimitir do seu cargo de ministro de Finanzas, Yannis Varoufakis describiu o proceso de negociación dicindo: 

A ausencia total de escrúpulos democráticos mostrada polos autoproclamados defensores da democracia europea. A compresión bastante clara, pola outra banda, de que estamos, en termos de análise da situación, no mesmo nivel… [E porén] tes as esa xente estremadamente poderosa ante os ollos e dinche: “o que dis é certo, pero de todos os xeitos ímosvos esmagar”. 

Aos “líderes” europeos preocúpalles o poder. Posicónanse en base aos seus parlamentos e teñen na cabeza a política interior dos seus respectivos países.

Hai en Europa do leste un bloque de países, encabezados por Finlandia, cuxa sensibilidade política está moi á dereita e que formularon unha liña moi dura con Grecia. Hai un grupo de “prisioneiros-modelo”, España, Irlanda e Portugal –países que enfrontan nas súas fronteiras a movementos como Podemos e o Sinn Fein- que non poden admitir o fracaso da austeridade. Hai unha parella branda, Francia e Italia, que trata de neutralizar as ameazas que encarna Marine Le Pen e Beppe Grillo.

E despois está Alemaña que, agora está claro, non pode aceptar unha reducción da débeda na zona euro porque isto permitiría que países que afrontasen dificultades similares fixesen solicitudes similares. O maior acreedor de Europa enfrontaríase entón a unha cancelación de débedas masiva e os alemán daríanse de conta con estupefacción de que as débedas acumuladas para financiar as súas exportacións durante os últimos quince anos nunca serán reembolsadas.

Syriza non é un fenómeno do azar específicamente grego. A súa vitoria electoral foi a consecuencia directa do fracaso político de Europa. Unha coalición integrada por ex-comunistas, sindicalistas, ecoloxistas e profesores univeristarios non chega ao poder en ningures sen non se dan circunstancias desesperadas. O feito de aparecer Syriza, eclipsando aos nazis de Alba Dourada, é case que un milagre democrático. A destrución de Syriza conducirá, en todo o continente, á revisión do “proxecto europeo”. Unha Europa progresista –a Europa do crecemento sostible e da cohesión social- sería unha cousa. A Europa bloqueada, en punto morto, reaccionaria, mesquiña e perversa, que observamos na acutalidade é outra moi distinta. Esta non pode e non debe durar moito tempo.

Que será de Europa? É evidente as esperanzas da esquerda pro-europea e reformista remataron. Os partidos que encarnan un futuro diferente son os partidos anti-europeos, incluíndo UKIP, a Fronte Nacional francesa e a Alba Dourada en Grecia. Trátase de movementos extremadamente desagradables, racistas e xenófobos –Alba Dourada xa propuxo o establecemento en Grecia de campos de concentración para inimigrantes.  O único contrapeso, agora, son as forzas progresistas e democráticas que se reagrupen baixo a bandeira dun restablecemento da democracia a nivel nacional. Isto significa que a esquerda europea, a partir de agora, tamén se volverá contra o euro.

Mentres isto sucede, os Estados Unidos deberían, nestas condicións, continuar sostendo o euro aliñándonos con políticas fracasadas e coa represión das protestas populares? Ou deberíamos facer saber que somos indiferentes á presenza de calquera país dentro ou fóra da unión monetaria? Certamente, a última semella a opción máis sensata. Despois de todo, Polonia, a República Checa, Croacia e Romanía (por non mencionar Dinamarca e Suecia e outros lugares como o Reino Unido) están fóra da unión monetaria e probablemente permanecerán alí –e ninguén pensa que eses países fracasarán ou de que torcerán por Putin.

Entón, por que, nestas circunstancias, o euro –un soño que hoxe esvaece claramente- debería ser apoiado? Por que a saída non podería ser unha opción? O apoio técnico, financeiro e moral a países democráticos aliados que opten por saír podería contribuír, nas condicións actuais, a estabilizar un estado de ánimo perigoso e potencialmente destrutivo.

http://harpers.org/blog/2015/07/greece-europe-and-the-united-states/

Anschluss. A anexión. Vladimiro Giacché [extractos]

Veñen a conto os extractos de Anschluss. A anexión. A unificación de Alemaña e o futuro de Europa, Vladimiro Giacché (2013) que publico a seguir, despois de ler a Yannis Varoufakis, o ex ministro de finanzas grego, citando á Treunhandanstalt -a axencia creada na Alemaña do leste para privatizar os activos públicos da antiga RDA- nos seus comentarios ao acordo do Eurogrupo asinado por Tsipras, concretamente na parte en que se esixe ao goberno grego a aceptación dun organismo xestionado pola troika para privatizar bens públicos do estado grego co fin de conseguir diñeiro para pagar a débeda.

*  *  *  *  *

Da unidade monetaria alemá á unidade monetaria europea 

A configuración actual do capitalismo europeo e o equilibrio de poder no seu interior é simplemente impensable sen a anexión da RDA. Por varias razóns.
A primeira é que grazas á incorporación da antiga RDA, Alemaña recuperou a centralidade xeopolítica (e xeoeconómica) no continente europeo que perdera en 1945 co resultado catastrófico da guerra de Hitler. E esta reconquista alterou o equilibrio en Europa.
A segunda razón é o vínculo entre a unidade alemá e a Unión Europea. É unha relación complexa e nalgúns aspectos contraditoria.
De feito, por unha banda a unidade alemá foi un acelerador formidable do proceso de integración europea. O 4 de outubro de 1990, non pasaran siquera 24 horas desde a proclamación solemne da unidade alemá, e xa o asesor do presidente francés Mitterrand, Jacques Attali, anotou no seu diario a decisión do presidente de “diluír” Alemaña na Unión Europea. O prezo que pagaría Alemaña pola súa unidade sería a integración europea, na que sería posible aproveitarse de Alemaña. A mesma moeda única europea concibiuse coma un anaco dese deseño.

Por outra banda, a unidade alemá e as súas consecuencias ralentizaron a integración europea e, en particular, a unión monetaria. De feito, foron as altas taxas de xuro impostas a Europa por Alemaña (co fin de atraer máis capital e financiar a unificación) as que causarán, en 1992, a brusca saída da lira (e da libra esterlina inglesa) do sistema monetario europeo.
A operación euro finalmente chegou a porto pero cos efectos contrarios aos agardados polo goberno francés: o Banco Central Europeo converteuse nunha especie de Bundesbank continental e a ortodoxia neoliberal (e mercantilista) alemá impúxose en toda Europa. Co euro, Alemaña foi capaz de tomar vantaxe da rixidez dos tipos de cambio, o que impediu aos países menos competitivos recuperar a competitividade a través da devaluación das súas moedas.
Con isto, chegamos ao que probablemente é o motivo actual de maior interese dese acontecemento que foi a unificación alemá: a forza do vínculo monetario e a súa potencia fundante do punto de vista da unión política. Alemaña, politicamente unida nace o día que logra a unión monetaria. O verdadeiro tratado de unificación de Alemaña é o que entrou en vigor o 1 de xullo de 1990 coa unión monetaria, o segundo tratado, aquel que deu lugar á unión política, o 3 de outubro dese ano, é simplemente consecuencia de aquel; e non por casualidade ambos estiveron tan próximos no tempo. Non é certo, logo, que a unión monetaria sexa unha unión débil. A cotío escoitamos que “En Europa só hai euro, carece de unión política”, pero, en realidade, o contrario é o certo. 

O euro e os desequilibrios en Europa 

A unión monetaria é, entre outras cousas, un vínculo que modifica o equilibrio de poder dentro da súa zona monetaria. A literatura apoloxética da moeda única indica, ademáis dos efectos agardados da moeda común, un reequilibrio entre os distintos territorios. Como vimos, non sucedeu así na Italia post-unidade e na Alemaña unida. E tampouco sucederá na Europa do euro. O que presenciamos nos últimos anos en Europa é moi significativo. Porque non só nega calquera suposta tendencia a equilibrar a zona monetaria senón que se observan, en diversos países europeos, inquietantes características comúns ás da economía da Alemaña do leste tras a introdución do marco. Neste caso, a dinámica acentuouse polo cambio irracional, o que exacerbou as características negativas da zona afectada. Pero se enumeramos os diferentes fenómenos que afectaron a eses países nos últimos anos da crise da eurozona, dámonos de conta de que son semellantes, aínda que dun xeito menos paroxístico: caída do produto interior bruto, desindustrialización, elevado desemprego, déficit comercial, crecemento da débeda pública, emigración.

En comparación coa antiga Alemaña do leste só falta un elemento: as transferencias desde o estranxeiro para equilibrar o desequilibrio da balanza exterior. É probable que continúen faltando, polo menos se se entende no sentido da axuda financeira directa de Alemaña aos outros estados. E, en efecto, como se observou, as transferencias realizadas a Alemaña do leste “non son a menor das explicacións da forte resistencia dos alemán a mostrar hoxe máis solidariedade cara aos países da zona euro que están en crise”, sobre todo porque o seu peso se percibe como maior do que realmente é.
É interesante apuntar como, antes da crise, as transferencias eran algo habitual en forma de préstamos concedidos polos bancos alemán (e franceses) aos países hoxe en crise. E foi precisamente este tipo de transferencias as que facían tolerable o déficit comercial destes países. De feito, con estes préstamos os bancos de Alemaña e Francia financiaban a compra de bens alemán e franceses en países como Grecia (sen excluír, como sabemos, custosos armamentos). Pero entre o 2008 e o 2009 a banca de Aleamaña e Francia, severamente golpeada pola primeira onda da crise (a etapa americana que culminou co colapso de Lehman Brothers), comezou a reducir a súa exposición á periferia da zona euro, o cal descubriu –e empeorou- a situación de desequilibrio no seu interior. En canto a Alemaña, os préstamos bancarios a países “periféricos” de Europa reducíronse á metade, desde un máximo de 600 mil millóns de euros en 2008 a 300 mil millóns a finais de 2012.

Pero a decadencia desas transferencias non creou os desequilibrios, só os fixo evidentes. Quen creou, polo tanto, os desequilibrios en Europa? A resposta é que eses desequilibrios eran en parte preexistentes á unión monetaria e en parte foron agravados pola propia unión monetaria que eliminou un elemento de flexibilidade e de adaptación importante para as economías máis débiles da eurozona. Neste caso, faltaba o elemento de sobrevaloración anormal da moeda máis débil existente na Alemaña do leste, porén a unión monetaria representou unha apreciación relativa para os países que tiñan moedas máis débiles (como Italia coa lira) e unha devaluación para os países que tiñan as moedas máis fortes (como o caos de Alemaña cunha devaluación de arredor do 20%). Os negociadores italianos recordan agora con que furia tentou manter o valor da lira o máis alto posible o, por entón, presidente do Bundesbank Tietmeyer (ex negociador da unión monetaria alemá). En todo caso, en relación ao euro, o elemento clave non é o tipo de cambio que levou á moeda única, senón a propia creación da moeda única.
Aínda máis, en relación coas cifras dramáticas da economía na antiga RDA nos anos inmediatamente posteriores á unificación, citouse que estes eran os resultados lóxicos da “anexión sen preparar dunha zona con baixa produtividade económica por un territorio moi desenvolvido”. A evolución da crise europea, neste último ano, obríganos a preguntarnos se a unión monetaria europea non replicou o mesmo mecanismo, cos mesmos resultados a unha escala moito maior (continental), aínda que en proporcións menos estremas. A resposta, por desgraza, é afirmativa. Isto é unha refutación dos que viron a unión monetaria, precisamente, como a ferramenta para corrixir os desequilibrios. Polo contrario, despois de case que 15 anos do inicio do experimento, os datos son irrefutables. (…) 

"Modelo Alemaña” para Europa? 

É neste contexto que debe ser xulgada a actitude do stablishment alemán nos últimos anos. O xuízo debe ser severo. Pero debe, antes diso, mover a unha constatación: o modelo adoptado na Europa de hoxe non é diferente ao adoptado hai 20 anos coa Alemaña do Leste. En 1990, Kohl e Schäuble esixiron a Alemaña do Leste a transferencia unilateral de soberanía política e a transferencia do seu patrimonio público á Treuhandanstalt como prenda para recibir o regalo do “marco”; hoxe, Merkel e Schäuble pídenlles aos países europeos en crise o mesmo. En primeiro lugar, esixe a cesión cada vez máis estrita de dereitos sobre os orzamentos públicos, pero non falan de confiar ao BCE a supervisión dos bancos –o que permitiría ás autoridades europeas meter o nariz no opaco sector bancario alemán-; de feito, é Schäuble en persoa quen pide (con éxito) limitar o número de bancos supervisados a nivel europeo e para reducir a velocidade de todo o proceso. En segundo lugar, como vimos, mesmo pretenden a transferencia de activos públicos dos países en crise a terceiras instancias, non suxeitas ao control dos parlamentos, coma o Treuhand (a institución que privatizou toda a economía de Alemaña do Leste) e dotados de poder para privatizar a propiedade pública como garantía dos préstamos recibidos.

O xogo é sempre o mesmo. E tamén o estilo, “a tendencia á totalidade”, que un Honecker no cárcere discerniu como a característica constante dos expoñentes do capital alemán -ou, se se prefire, do stablishment dese país- que, como xa vimos, volver a campar nos últimos meses. Ademais do uso, preto do cinismo, das relación de forza, rexeitando calquera acordo aceptable, a convicción total na absoluta superioridade do punto de vista e, en especial, a feroz defensa dos intereses dos seus bancos e das súas grandes empresas. Esta é a actitude de quen pode gañar moitas batallas pero remata perdendo a guerra. Gañar ao grande é moito máis difícil que simplemente gañar.

http://temi.repubblica.it/micromega-online/il-sud-europa-fara-la-fine-della-ddr/?printpage=undefined

A debacle grega. Perry Anderson

A crise grega provocou unha mestura de indignación e predicible autosatisfacción en Europa, tanto lamentando a dureza da solución imposta a Atenas como celebrando a retención no último minuto de Grecia dentro da familia europea, ou ambas a un tempo. Cada unha delas tan inútil como a outra. Unha análise realista non ten espazo para ningunha das dúas.

Que Alemaña é unha vez máis o poder hexemónico no continente non é algo novidoso en 2015: está claro desde polo menos os últimos 20 anos. Nin tampouco a reducción de Francia á súa serva -nunha relación non moi diferente á de Gran Bretaña cos EEUU- é unha novidade política: desde de Gaulle, os reflexos da clase política francesa déronlle a volta a aqueles da década dos corenta, non só na adaptación, senón tamén na admiración polo poder superior do momento, primeiro Washington e despois Berlín.

Sorprende menos aínda o resultado até agora da unión monetaria. Desde o principio, os beneficios económicos da integración europea –dadas por sentadas as opinións ben pensantes en todos os ámbitos- eran moi modestos.

En 2008, a estimación máis prudente, de dous economistas favorables á integración, Barry Eichengreen e Andrea Boltho, chegaron á conclusión de que pode ter aumentado o PIB do Mercado Común nun 3-4% desde finais dos anos cincuenta até mediados dos anos setenta; que o impacto do Sistema Monetario Europeo foi inoperante; que a Acta Única Euroea puido engadir outro 1% ; e que a unión monetaria apenas tiña ningún efecto discernible nin na taxa de crecemento nin no nivel de produción.

Isto foi antes de que a crise financeira global batese en Europa. Desde entón, notoriamente, a camisa de forza da moeda única foi tan desastrosa para o mediterráneo sur da Unión Europea, como vantaxosa para Alemaña, onde a presión salarial –que enmascara un moi baixo crecemento da produtividade- deu á industria alemá un látego de man competitivo en toda a UE. En canto ás taxas de crecemento, unha ollada aos resultados económicos de Gran Bretaña ou Suecia desde Maastricht é suficiente para mostrar o baleira que é a afirmación de que o euro foi unha bendición especial para calquera país que non sexa o seu principal arquitecto.

Esta é a realidade da “familia europea”, tal e como a construíu a unión monetaria e o Pacto de Estabilidade. A súa ideoloxía non se ve afectada. No discurso oficial e intelectual, a UE asegura a paz e a prosperidade do continente, desterra a fantasma do conflito entre nacións, defende os valores da democracia e os dereitos humanos, así como os principios do libre mercado temperado, no que se basea calquera outra liberdade en última instancia. As súas regras, aínda que firmes, son flexibles; as súa motivacións unen solidariedade e eficiencia.

Para a sensibilidade formada por esta ideoloxía –compartida por toda a clase política europea e a inmensa mayoría dos comentaristas e xornalistas- os sufrimentos de Grecia foron difíciles de observar. Pero ao final o sentido común prevaleceu, acadouse un compromiso e todos deben compartir a esperanza de que non se fixo un dano irreparable á UE.

Desde a vitoria electoral de Syriza en xaneiro o curso da crise en Grecia tamén foi predicible, se ben cun xiro final que non puido ser previsto. As orixes da crise descansan nunha combinación da fraude perpetrada polo PASOK baixo Kontastinos Simitis na cualificación para a entrada na zona euro, e o impacto da crise mundial de 2008 sobre a débil, cargada de débeda e non competitiva economía grega.

Desde 2010, sucesivos paquetes de austeridade –en tempos chamados “plans de estabilización”-  foron inflinxidos a Grecia, dictados por Alemaña e Francia, cuxos bancos estaban nun maior risco ante un default grego, pero implementados pola Troika da Comisión Europea, o Banco Central Europeo e o Fondo Monetario Internacional supervisando o asunto.

Cinco anos despois de desemprego masivo e recortes no estado do benestar, a débeda grega simplemente creceu aínda máis. Syriza accedeu ao goberno porque prometeu, con retórica ardente, poñer fin ao goberno da Troika sobre Grecia. “Renegociaría” os termos da tutela do país en Europa. Como esperaba facelo? Simplemente reclamándoo de xeito amable, e maldecindo cando non chegaba. Súplicas e maldicións por igual apelando aos valores máis elevados de Europa, ás que o Consello Europeo, con seguridade, non podería permanecer xordo.

Incompatible con estas efusións que mesturaban súplica e imprecación era, desde o principio, calquera idea de desistir do euro. Había dúas razóns para iso. A perspectiva provinciana da dirixencia de Syriza que atopaba difícil facer unha distinción entre ser membro da UE e da eurozona, tratando a saída do euro como se fose unha expulsión virtual da outra: o peor pesadelo para calquera bo europeo, tal como eles se vían.

Tamén eran conscientes do feito de que os estándares de vida gregos –lubricados polas baixas taxas de interese provocados pola converxencia dos diferenciais de toda Europa, enchidos cos Fondos Estruturais, aumentaran nos anos Potemkim de Simitis, deixando cálidos recordos populares do euro, que non se conectaron coas miserias posteriores a el. Syriza non fixo ningún intento de explicar a conexión. Tsipras e os seus colegas aseguraron a todos os que puideron escoitalos que, polo contrario, non podía haber ningunha dúbida sobre abandoar o euro.

Con isto, venceron calquera esperanza seria de negociación coa Europa real –non coa súa terra soñada.  En 2015, a ameaza dun Grexit era economicamente moito máis débil que en 2010, porque agora os bancos alemáns e franceses xa sacaran os seus froitos co rescate indo nominalmente a Grecia. A pesar da palabrería alarmista residual en toda parte, o Ministerio de Finanzas alemán desestimou, desde hai tempo, e con razón, as dramáticas consecuencias materiais dun default grego.

Pero para a ideoloxía europea, á que están subscritos todos os gobernos da eurozona, o golpe simbólico da moeda única –de feito, na típica linguaxe de moda, o “proxecto europeo” mesmo- sería grave, un revés que se considerou fundamental evitar. Se Syriza puxese enriba, tan pronto como foi elixida, plans contixentes para administrar un default -perparando o control de capitais, a moeda alternativa, e outras medidas transitorias que deberían ser impostas durante unha noite- e ameazase á UE con el, tería unha arma de negociación na súa man.

Se tamén deixase claro que, en caso de enfrontamento, podería retirar a Grecia da OTAN, mesmo Berlín pensaríao dúas veces antes de impoñer un terceiro paquete de austeridade nos fociños duns EEUU asustados ante calquera perspectiva similar a esta. Pero para os Cándidos de Syriza, isto era, naturalmente, aínda máis tabú que pensar no Grexit. Así, fronte un peticionario suplicando e abusando deles, pero sen unha carta na manga, por que as potencias europeas haberían facer ningunha concesión, sabendo de antemán que o que decidisen serían aceptado? En realidade, comportáronse dun xeito bastante racional.

O xiro na crónica anunciada veu cando o primeiro ministro grego, Alexis Tsipras, desesperadamente, convocou o referéndum sobre o terceiro memorándum, e o electorado grego, por unha gran maioría, rexeitouno. Armado con este rotundo “non”, Tsipras regresou a Bruxelas para pronunciar un “si” de can apaleado a un cuarto e aínda máis duro memorándum, alegando que non tiña outra alternativa, porque os gregos estaban co euro.

Nese caso, por que non facer a pregunta no referéndum? Aceptaría calquera cousa por ficar no euro? Ao pedir un firme “non” e nunha semana dar un sumiso “si”, Syriza tirou a toalla a unha velocidade sen precedentes desde que os créditos de guerra foron apoiados pola socialdemocracia europea en 1914, aínda que desta vez unha minoría do partido salvou o honor.

No curto prazo, Tsipras, sen dúbida florecerá sobre as ruínas das súas promesas, o mesmo que, a máis obvia comparación estranxeira, Ramsay Macdonald, líder do Partido Laborista, fíxoo en Gran Bretaña encabezando un goberno composto por conservadores e impoñendo austeridade na Gran Depresión, antes de ser sepultado no desprezo dos seus contemporáneos para a posteridade. Grecia tivo a súas propias figuras como esta. Poucos esqueceron a Stefanos Stefanopoulos da Apostasia de 1965. O país, sen dúbida, vai que volver vivir outro.

E que dicir da lóxica máis ampla da crise? Como todas as enquisas mostran, o apego á UE declinou abruptamente na última década en todas partes e por boas razón. Agora é vista amplamente como o que é: unha estrutura oligárquica, plagada de corrupción, construída sobre unha negación de calquera tipo de sobernía popular e que aplica un amargo réxime económico de privilexio para uns poucos e coacción para a maioría.

Pero iso non quere dicir que se enfronte a un perigo mortal desde abaixo. A ira é cada vez maior na poboación. Pero o medo segue a ser moito máis importante. En condicións de crecente inseguridade, por debaixo da catástrofe, o primeiro instinto sempre será aferrarse ao existente, malia que repela, en lugar de correr o risco do que podería ser radicalmente diferente. Só cambiará cando a ira sexa maior que o medo. Polo momento, os que viven baixo o medo –entre os que se atopa a clase política á que agora pertencen Tsipras e os seus colegas- están seguros.

https://www.jacobinmag.com/2015/07/tspiras-syriza-euro-perry-anderson/?utm_campaign=shareaholic&utm_medium=twitter&utm_source=socialnetwork

Lapavitsas chama ao Grexit como a única estratexia para o pobo grego

Transcrición do discurso pronunciado por Costas Lapavitsas en Atenas o 17 de xullo de 2015.

O goberno de Syriza acaba de asinar un novo acordo de rescate. Este acordo é un moi mal trato. É un mal trato polas razóns que vou enumerar:

En primeiro lugar, o acordo é recesivo. Vai facer que a economía grega entre en recesión. Só os incrementos de impostos chegan ao 2% do PIB. Esta imposición fiscal é sobre todo en materia de IVE, imposto indirecto, imposto sobre os bens consumidos polas maiorías traballadoras. Os impostos tamén se incrementan para as empresas e van golpear ás pequenas e medianas empresas principalmente, que aínda son a columna vertebral da economía grega.  Haberá tamén impostos á agricultura, e son probablemente os máis graves, duplicando o imposto sobre a renda dos agricultores e impoñendo outras obrigas sobre eles.

Así que non hai dúbida de que estas medidas son recesivas e se toman exactamente no momento en que a economía grega abala ao bordo da recesión. Así que vai ser unha propina de recesión, seguro.

En segundo lugar, o acordo impón medidas que son claramente desiguais. Intensificarán a desigualdade no país. Que ninguén vos diga que estas medidas non van intensificar a desigualdade no país. Por suposto, a maior parte dos ingresos fiscais virán de impostos indirectos que son, por definición, os que máis inducen á desigualdade. A desigualdade aumentará porque as medidas levarán 800 millóns de euros anualmente das pensións. Así que imporán unha carga significativa sobre os pensionistas. A desigualdade tamén aumentará porque, por suposto, o desemprego volverá subir o próximo ano.

As medidas e o acordo tamén son malas porque non van facer nada pola débeda nacional. Non hai reestruturación da débeda. Haberá unha substitución dalgunha débeda agora denominada baixo unha categoría que será determinada noutra. Pode haber algún beneficio marxinal en termos de tipos de interese e duración da débeda, pero é marxinal. A débeda sen dúbida aumentará en 20-25 mil millóns para recapitalizar os bancos. O FMI agarda que a débeda chegue a representar o 200% do PIB o próximo ano e iso é o que probablemente vai suceder.

En cuarto lugar, as medidas non farán nada para o desenvolvemento. Non hai nada para o desenvolvemento nestas medidas. O chamado paquete de 35 mil millóns de euros non existe. Estes son cartos que xa foron adxudicados a Grecia nos diversos fondos, non hai novo diñeiro dedicado a isto. Non hai perspectiva de desenvolvemento.

Finalmente, o acordo é claramente neocolonial. O goberno de esquerda asinou para Grecia un acordó neocolonial.

[Aplauso]

E é neocolonial por moitos motivos. Mencionarei tres. En primeiro lugar, o acordo propón a creación dun fondo de privatización de 50 mil millóns de euros que, basicamente, venderá propiedades públicas baixo administración estranxeira. Deses, 25 mil millóns irán para os bancos segundo o acordo. Se queda algo, e non quedará nada porque nunca acadarán os 50 mil millóns, irá para repagar a débeda e posiblemente para investimento. Esencialmente, entón, este fondo vai vender o que poida da propiedade pública para recapitalizar os bancos. Acabamos de aceptar o acordo que vai vender a plata da familia para recapitalizar os bancos fallidos gregos.

Tamén acordamos reformar a administración civil baixo a dirección da UE. Acordamos que siga o monitoreo, e este será moi severo e durará moito máis que os tres anos que dura este acordo.

Para min este acordo, na súa forma actual, representa unha capitulación desastrosa. Isto non é Brest-Litovsk. Os que pensedes que isto é Brest-Litovsk estades nun erro. Isto non vai de gañar tempo para establecer o poder bolxevique en Moscú e Leningrado. Isto non vai de gañar tempo. Non hai tempo que gañar. O tempo xoga a favor do inimigo neste contexto, e esta non é unha manobra táctica. Isto é poñer o país nun camiño que só ten unha saída. E esa saída non irá en favor dos dereitos das persoas.

O verdadeiro gañador deste acordo é obvio. Está a mirarnos na cara. O verdadeiro gañador é a oligarquía grega que se expresa nos mass media. É por iso que os mass media están a celebralo.

[Aplauso]

Ás veces, a realidade non é o que semella ser. Non tes que mirar alén da superficie. Se les a prensa grega e escoitas os medios sabes que gañaron.

Por que, logo, esta capitulación? Por que chegamos a isto despois de todo o entusiasmo de hai seis meses? Despois de toda a onda de apoio popular neste país e en toda Europa? Por que? Por que isto? A resposta é clara para min. E ten que ver cunha estratexia equivocada, que era o suficientemente boa para gañar eleccións, para trunfar nas eleccións, pero que resultou desastrosa no goberno. Estratexia equivocada que colapsou. Esta é a razón. Cal foi a estratexia equivocada? É moi simple, expresouse abertamente unha e outra vez. Imos lograr un cambio radical en Grecia, un cambio radical en Europa, e farémolo dentro da eurozona. Esa foi a estratexia. Ben, iso non é posible, e punto. Non é posible. Esa é a leccións dos últimos meses. Simplemente non é posible.

E non é algo debido á ideoloxía. Non é unha cuestión de ideoloxía, da ideoloxía neoliberal ou de calquera otura. Non é unha cuestión de correlación de forzas. Varias veces escoitei falar de correlación de forzas. E hai un debate agora, un novo ruxe ruxe, que di que imos esperar ao equilibrio da correlación de forzas para mudar Europa, se Podemos gaña entón as cousas serán diferentes de novo. Para iso haberá que esperar moito. Un tempo moi longo, porque as cousas non van mudar dese xeito.

Por que? Porque a unión monetaria á que pertence Grecia non é ideolóxica. Quero dicir que si o é pero non só. E non é só un equilibrio de forzas. É un mecanismo institucional. Canto antes entendan os gregos isto, mellor nos será. É un mecanismo institucional, é unha unión monetaria que é un corpo xerárquico que traballa para os intereses das grandes empresas e os intereses duns poucos dos países que a integran. Iso é o que é a UME.

[Aplausos]

É unha unión monetaria historicamente fracasada. E o fracaso manifestase no caso de Grecia. Grecia foi arruinada pola unión monetaria. E canto máis se aferra á súa pertenza, máis se destrúe o seu pobo e a súa sociedade. É algo coñecido e vello na historia das unións monetarias. Simplemente que cada nova ocasión a xente non quere velo.

Permitídeme unha digresión arredor da cuestión do diñeiro, xa que esta é unha audiencia académica. E posto que tantas persoas falaron en Grecia sobre este tema, permitídeme unha digresión porque eu pasei máis de 30 anos estudando o diñeiro. É a mercadoría das mercadorías. Son bastante antiguo nisto.

No seu estado e forma máis pura é unha cousa. Unha cousa. A maioría da xente entende o ouro como diñeiro. Ás veces aínda o é. Cando é unha cousa, opera claramente como adoitan facelo as cousas. E é o obxecto da reificación. As relación sociais encárnanse nesa cousa. Mecanicamente a sociedade sométese a si mesma a esa cousa. Sabémolo desde hai tempo, Keynes chamouno a escravitude do metal amarelo.

Por suposto, o diñeiro moderno non é unha cousa nese sentido. Aínda é unha cousa pero non unha cousa na forma de mercadoría producida. A peculiaridade do diñeiro moderno é que se xestiona. Xestiónase nas institucións, a través de comités, mecanismos, por toda unha xerarquía de relacións, á cima das cales se atopa a [inaudile]. O que sucede nesa xerarquía e nese marco é unha reificación. Unha reificación diferente á do ouro. O que se reifica nesas institucións é a práctica. Existe unha reificación da práctica. Así, os intereses ideolóxicos e de clase vólvense reificados na práctica, na institución mesma.

É isto o que a esquerda  non recoñeceu ben en Europa e Grecia. Os mecanismos da unión monetaria europea son prácticas de clase reificadas. É iso o que son. Non podes mudalos porque ti gañes o voto en Grecia. É imposible facelo. Non podes mudalos porque Podemos gañe en España. Non é posible facelo. Ou rachas co conxunto ou o aceptas tal como é. E isto demostrouse [inaudible].

[Aplauso]

Pero a pregunta importante é, agora que? Isto todo é análise, pero agora que? Que facemos? Deixádeme dicilo. E aquí, a miña propia práctica serve como proba. A única posición coherente no Parlamento ten que ter presente o seguinte: en primeiro lugar, o mandato electoral que Syriza recibiu o 25 de xaneiro. En segundo lugar, o referéndum que dixo non dun xeito moi claro, non aos rescates, moi claramente.

A única posición coherente no Parlamento con estas expresións da vontade popular era dicir non. Non, era a resposta coherente, e non dicir Si. Isto non é unha cuestión de consciencia moral. Respecto a consciencia moral de cada quen. Entendo a dificultade moral de cada membro do Parlamento e de cada membro de Syriza e de todo o mundo en Grecia. Non é unha cuestión de moral. Non estou a suxerir, nin por un minuto, que o Non é moralmente superior ao Si. Quero que isto fique claro. Non é unha cuestión de moralidade. É unha cuestión de xuizo político.

A política é o que importa, e o curso político correcto era dicir que Non. É o único que pode manter a consistencia que mencionei a respecto da vontade popular, co que dixemos á xente e co que probablemente haberá que facer no futuro.

Agora, o Si é probable que conduza en breve a grandes problemas. Moi grandes problemas polas razón que expliquei a respecto dos contidos do rescate. Non será posible cambiar Grecia ao aceptar ese rescate. Non será posible debido a que o acordo ten mecanismos de vixiancia moi graves. Esta xente no estranxeiro non é estúpida. Saben perfectamente de que se trata. E van impoñer condicións, regramentos, patróns de vixiancia que impidan a Syriza facer calquera mudanza na dirección en que moita xente desexaría.

Xa están a esixir que gran parte da lexislación que aprobamos nos últimos cinco meses, en interese do pobo traballador, sexa retirada. E iso é o que imos facer. Estannos obrigando a facelo. Alguén pensa que se vai poder aprobar unha lexislación máis radical a partir de agora? En que planeta vive? Iso é imposible. Non será posible.

Entón, que facemos logo? O que temos que facer é retirar o noso consentimento a este acordo. Para retirar o noso consentimento e para redeseñar un programa radical que sexa consistente cos nosos valores, os nosos obxectivos e o que dixemos ao pobo grego durante todo este tempo, todos estes anos. E ese programa radical é imposible sen a saída do euro. O único que realmente temos que facer é centrarnos no desenvolvemento dun plan para a saída do euro que nos permita implementar o noso programa. É tan obvio que estou sorprendido de que a xente aínda non o vexa despois de cinco meses de negociacións falidas.

Agora ben, temos forza para iso? Temos. Temos porque o referéndum, que dixo Non dun xeito tan poderoso, demostrou dúas cousas. A primeira é que o euro é unha cuestión de clase. Non é unha forma impersoal de diñeiro. Como dixen, cristaliza e encapsula as relación de clase. E a xente instintivamente entendeuno. Os ricos votaron Si, os pobres votaron Non no referéndum. Punto.

A segunda cousa que mostrou o referéndum, e isto é un gran cambio, é a primeira vez que vimos isto nos últimos cinco anos, é que os mozos de Grecia por fin falaron. A maioría de nós estivemos agardando a que os mozos dixesen algo. E esa xuventude de aspecto tan europeo, tan educada, en principio tan afastada de todos eses dinosauros de extrema esquerda que cren en Marx etc., esa xuventude grega que vai de Erasmus e viaxa aquí e alá, o 80% desa xuventude, dixo Non. E esa é a base para unha liña radical, para unha liña diferente en Syriza, hoxe. E se dicimos que Si, se mantemos o Si, perderemos a esa xuventude. Estou seguro.

Non teño moito tempo así que vou avanzar rapidamente. Como pensamos, logo, esta nova posición? É imposible de facer? Ben, existe un plan. Non hai que pensar que non había un plan sobre como saír desa unión monetaria desastrosa e implementar unha estratexia radical. Existe un plan. Simplemente que nunca se usou. O plan necesita desenvolverse e necesita vontade política. Sobre todo necesita vontade política para ser implementado.

Un plan, en forma de folla de ruta, ten que conter algunhas cousas claras. En primeiro lugar, non pagar a débeda nacional. A arma dos pobres é o default. Grecia ten que facer default á súa débeda. Non hai outro xeito de saír. A débeda está a esmagala. Así que o default é o primeiro paso para acadar unha cancelación profunda da débeda.

En segundo lugar, a nacionalización dos bancos. Nacionalización efectiva dos bancos.

[Aplausos]

Cando digo nacionalización, quero dicir nomear un comisario público e un grupo de funcionarios públicos seleccionados, máis algún tecnócratas, que saben que facer para dirixir os bancos e dicirlle a toda a dirección privada que vaia para a casa. Isto é o que necesitamos. Sen peros. E a estrutura legal debe ser modificada en consecuencia. É moi fácil de facer. Os bancos gregos neste momento teñen a propiedade das accións de maioría pública. Ten que ser convertida en [inaudible].

Os bancos deben continuar cos controis bancarios e de capital. A metade do traballo de saír desta desastrosa unión monetaria xa está feito. Pero funcionando adecuadamente os controis bancarios e de capital, non con este desaguisado que presenciamos nas últimas semanas. Que funcionen correctamente os controis bancarios e de capital que permitan aos traballadores e pequenas empresas comezar a funcionar de novo. É perfectamente posible. Vímolo unha e outra vez.

A continuación, conversión de todos os prezos. A conversión de todas as obrigas. Conversión de todas as existencias de diñeiro a razón de 1:1 á nova moeda. Calquera cousa pode converterse baixo lei grega. Os que manteñen depósitos perderán algo de poder adquisitivo. Non valor nominal, pero si algo poder de compra. Pero o gañarán de novo porque o poder de compra do que debemos tamén diminuirá. Así que a maioría da xente probablemente gañará con isto.

A continuación organizar o abastecemento dos mercados de produtos. Petróleo, medicina e alimentos. Perfectamente posible cunha orde en xerarquías, sempre que se teña algo de tempo por diante, non no último momento. Porque claro, se alguén pensa que isto se fai a mañá do luns pensándoo o domingo pola noite, será difícil, si. Estou de acordo.

E, por último, decidir como afrontar a presión do tipo de cambio. Como operar o tipo de cambio. O tipo de cambio probablemente vai baixar e volver subir. Así é como funciona normalmente. E vaise estabilizar nalgún tipo de taxa devaluada. Eu agardaría 15-20% de devaluación como posición final. Decidir como defender isto e como manexalo.

Que pasará se tomamos este camiño? E se o tomamos tras traballalo técnicamente pero, sobre todo, preparando á xente? Porque sen a xente isto é imposible. Ben, non é verdade. Tamén é posible facelo sen a xente. É posible facelo cos tanques nas rúas. Tamén é posible así, si. Pero obviamente ese non é o camino para a esquerda. A esquerda quere facelo coa participación popular, porque queremos liberar ás persoas. Queremos facelas compañeiras nisto.

Entón, que pasará logo se este é o camiño elixido? Permitídeme dicir que vin algunhas simulacións e algunhas econometrías do que é probable que ocorra co PIB, os prezos e así sucesivamente. Son moi útiles estas cousas e moi interesantes ás veces. Pero nesta ocasión, son, por definición, inútiles. Por que? Porque a simulación, máis que a econometría, asume que as características estruturais do modelo, se manteñen. Do contrario non se pode facer simulación ningunha. Aquí, por forza, estamos mudando a estrutura. Entendedes? Por forza faremos isto. É unha ruptura de réxime.

Ou por dicilo doutro xeito, como pode prever os efectos alguén que vai cultivar de novo a súa viña? Porque iso é o que vai pasar. Así que vai ser un cambio estrutural. Polo que calquera avaliación numérica do que é probable que suceda non vale de moito. Así que non creo ás persoas que din que non vai ser unha recesión do 25% Non o saben. É un número que sacan da manga.

O mellor que podemos facer nestas circunstancias é chegar a unha conxetura razoada sobre a base da experiencia anteriore e con base na estrutura da economía grega. A miña conxetura é que si seguimos este camino dun xeito preparado entraremos en recesión. Será difícil. Probablemente durará varios meses, polo menos a pendente descendente. Non creo que vaia durar máis de 6 meses a xulgar pola experiencia monetaria. En Arxentina a caída durou 3 meses. Despois, a economía volveu subir.

Así que o aspecto contractivo durará varios meses, entón a economía vai encoller. As taxas positivas de crecemento poderían tardar máis en aparecer debido a que o golpe no consumo, a incerteza, o golpe ás pequenas e medianas empreass probablemente será significativo. Eu agardaría taxas positivas de crecemento global despois de 12 a 18 meses.

Unha vez que o período de adaptación estea rematado, eu agardaría que a economía grega volvese a taxas de crecemente sostido bastante rápido. Hai dúas razón para isto. A primeira, a reconquista do mercado interno. O cambio de moeda permitiría ao sector produtivo grego volver conquistar o mercado nacional, recrear as oportunidades e actividades que vimos unha e outra vez que comportan estes eventos monetarios desta escala. E co goberno de esquerda isto será reforzado. Fará que sexa máis rápido. En parte porque as exportacións tamén subirán. En parte porque haberá un programa sostido de investimento público para impulsar o investimento privado e para dirixir o cremento durante os anos vindeiros.

Ben, isto é o que penso. Non teño tempo para ir máis alá. Pero quero dicir dúas cousas máis. Isto non é unha saída de Europa. Ninguén avoga por saír de Europa. A fusión entre o euro, a unión monetaria europea e Europa, este ben incorpóreo que nos acosa todo o tempo, non é real. Aquí falamos de saír da unión monetaria. Grecia seguirá sendo parte de Europa e das estruturas europeas, sempre e cando o pobo grego así o queira. Esta é unha estratexia para liberar a Grecia da trampa da unión monetaria que lle permita entrar nunha senda de crecemento sostido con xustiza social para inclinar a balanza a favor das persoas traballadoras deste país.

Non hai otura estratexia. Lamento ter que dicilo. Pero pensar que existe outra estratexia é participar nunha búsqueda inútil. Non hai outra estratexia.

Agora, non sei se Grecia vai facer isto. Hai un dito que coñecín recentemente moi interesante. Ao parecer pertence a un primeiro ministro israelí. E di que as nacións toman o camiño da sabiduría. O camiño da sabiduría. Pero só despois de probar todos os demais camiños antes diso. E no caso de Grecia, témome que isto é o que temos diante de nós. O camiño da sabiduría é o camino da saída con cambio social. Agardo que Syriza se decate e que diga non. Que non asinará este acordo. Que volverá aos seus principios e valores radicais. Que fará unha oferta á sociedade grega para levala polo camiño da sabedoría.

Grazas.

http://therealnews.com/t2/index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=74&jumival=14278

Entrevista a Stathis Kouvelakis [extracto]

Unha longa entrevista a Stathis Kouvelakis que, infelizmente, non teño tempo de traducir na súa totalidade. Pero deixo aquí un xugoso extracto sobre un dos meus temas preferidos: o europeísmo como actualización cool do There is no alternative thatcheriano. A descrición que Kouvelakis fai do europeísmo da facción centrista de Syriza é tan habitual en certo perfil intelectual galego que un dá en pensar que son esas pequenas elites de hábitat algodonado as únicas que realmente comparten algo así como unha identidade cosmopolita europea. Que sexa ese mesmo perfil quen constitúe a intelectualidade orgánica do que queda de socialdemocracia e que esta se atope no calamitoso estado no que se atopa, naturalmente, non é casual.

[…]

Despois está o enfoque de Tsipras, que afunde as súas raíces na ideoloxía da esquerda europeísta. Creo que o mellor exemplo disto é Euclides Tsakalotos, unha persoa que se considera un marxista firme, alguén que vén da tradición eurocomunista, estivemos na mesma organización durante anos. A declaración típica que capta tanto a súa ideoloxía como a perspectiva dada ao goberno coa presenza de todos eses académicos pronunciouna nunha entrevista para a web francesa Mediapart, en abril.

Cando lle preguntaron que lle impresionara máis desde que estaba no goberno, respondeu dicindo que el era un académico, que o seu traballo era ensinar economía nunha universidade, de aí que, cando foi a Bruxelas, preparou moi en serio todo un feixe de argumentos, polo que esperaba contra-argumentos tan elaborados como os que se presentaran. Pero, en lugar diso, só se enfrontou con persoas que recitaban interminables normas e procedementos...

Tsakalotos dixo que estaba moi decepcionado polo nivel da discusión. Na entrevista para o New Statesman, Varoufakis di cousas moi similares acerca da súa propia experiencia, aínda que o estilo é claramente máis de confrontación que o de Tsakalotos.

Está claro que esta xente esperaban que a confrontación coa UE se dese como unha conferencia académica na que levas un estupendo documento e esperas que te presenten outro contra-documento igual de estupendo.

Creo que isto di moito da esquerda hoxe. A esquerda está chea dun feixe de persoas ben intencionadas, pero que son totalmente impotentes no campo da política real. Pero tamén nos está a falar do tipo de devastación mental causada pola crenza, case que relixiosa, no europeísmo. Este vén mostrar que, até o final, esas persoas crían que poderían conseguir algo da Troika, que pensaban que entre “socios” ían atopar algún tipo de compromiso, que compartían algúns valores fundamentais como o respecto ao mandato democrático ou a posibilidade da discusión racional baseada en argumentos económicos.

[…] 

E cal é a raíz ideolóxica dese europeísmo que describe vostede na facción de centro de Syriza? Pois non son liberais, nin federalistas negrianos… Son xente que se considera a si mesma como marxistas? Hai influencia de Habermas ou de Etiene Balibar? 

Penso que, neste caso, Balibar é probablemente máis relevante que Habermas. Unha vez máis, tomemos a Tsakalotos. Deu unha entrevista a Paul Mason o día despois de que o presidente da Comisión Europea, Jean-Claude Juncker enviase a súa proposta tan humillante.

Cando Mason lle preguntou polo euro, Tsakalotos dixo que a saída significaría unha catástrofe absoluta para Europa que podería revivir os anos 30 co retorno da competición de moedas nacionais e o ascenso de nacionalismos e o fascismo.

Así que, para esta xente, a escolla consiste en, ou ben ser “europeo” e aceptar o marco existente, que dun xeito máis ou menos obxectivo representa un paso adiante comparado coa realidade anterior dos estado-nación, ou ser “antieuropeo”, que se iguala a caer no nacionalismo, un paso atrás, algo reaccionario.

Este é o xeito tan feble no que se lexitima a Unión Europea. Pode que non sexa o ideal pero é mellor que calquera outra cousa que se poña sobre a mesa.

Creo que neste caso vemos claramente como funciona aquí a ideoloxía. Malia que non se asine o proxecto e se teñan serias dúbidas sobre a súa orientación neoliberal e a estrutura xerárquica das institucións europeas, aínda así hai que moverse nestas coordinadas e non é posible imaxinar nada mellor fóra dese marco.

Fonte: https://www.jacobinmag.com/2015/07/tsipras-varoufakis-kouvelakis-syriza-euro-debt/

Os brutais acredores de Grecia demoleron o proxecto da Eurozona. Wolfgang Münchau

Algunhas das cousas que moitos dabamos por sentadas e nas que algúns creiamos, finalizaron nun simple fin de semana. Forzando a Alexis Tsipras a unha derrota humillante, os acreedores de Grecia fixeron moito máis que traer un cambio de réxime en Grecia ou de pór en perigo a súa relación coa eurozona. Destruíron a eurozona tal e como a coñecemos e esboroaron a idea dunha unión monetaria como paso previo a unha unión política democrática.

Ao facelo, regresaron ás loitas nacionalistas europeas polo poder do século XIX e de comezos do XX. Degradaron a eurozona nun tóxico sistema de cambio fixo, con moeda única compartida, gobernada en interese de Alemaña, que se mantén unida baixo ameaza da miseria total para aqueles que desafían a orde imperante. O mellor que se pode dicir da fin de semana é a honestidade brutal dos que perpetraron este cambio de réxime.

Pero non foi só a brutalidade o destacado, nin sequera a capitulación total de Grecia. O cambio material é que Alemaña propuxo formalmente un mecanismo de saída. O sábado, Wolfgang Schäuble, ministro de Finanzas, insistiu nunha saída limitada no tempo –un “tempo de espera”, tal como o chamou.

Escoitei bastantes propostas tolas na miña vida, e esta está á altura. Un estado membro empuxando a outro cara a expulsión. Este foi o auténtico golpe de estado da fin de semana: non só un cambio de réxime senón tamén un cambio de réxime na eurozona.

O feito de que un Grexit formal puidese ser evitado polo de agora é inmaterial. O Grexit volverá estar sobre a mesa en canto haxa o menor accidente –e aínda hai moitas cousas que poden saír mal, tanto en Grecia como noutros parlamentos da eurozona. Calquera outro país que no futuro poida desafiar a ortodoxia económica de Alemaña enfrontarase a problemas similares.

Isto lévanos de novo a unha versión máis tóxica do vello mecanismo de tipos de cambio da década de 1990 que deixou os países atrapados nun sistema pensado para beneficiar a Alemaña, o que levou á saída da libra esterlina e á saída temporal da lira italiana. O que ficaba era unha coalición de países dispostos a axustar as súas economías á de Alemaña. Gran Bretaña tiña que abandonala porque non estaba disposta a iso.

Que deberían facer agora os gregos? Esquezámonos por un momento do debate económico dos últimos meses sobre temas coma o impacto da austeridade ou das reformas económicas sobre o crecemento. No seu lugar, fagámonos esta simple pregunta: de verdade pensamos que un programa de reforma económica, para o que un goberno non ten mandato político, que foi rexeitado nun referéndum de xeito explícito, que resultou forzado a través da pura chantaxe política pode funcionar de xeito razoable?

As implicacións para o resto da zona euro son, polo menos, igual de preocupantes. Cedo nos estaremos a preguntar se pode ser sostible esta nova zona euro na que se exerce forte presión sobre os débiles. Anteriormente, o argumento máis forte en contra de calquera pronóstico de ruptura era o compromiso político de todos os seus membros. Se lles preguntas aos italianos por que están na zona euro, poucos sinalarán os beneficios económicos. O que querían era ser parte do máis ambicioso proxecto de integración europea emprendido até o de agora.

Pero se lle quitamos a aspiración política, podemos rematar cunha opinión diferente. Desde o punto de vista puramente económico, sabemos que o euro funcionou ben para Alemaña. Funcionou moderadamente ben para os Países Baixos e Austria, aínda que produce un certo grao de inestabilidade financeira en ambos.

Pero para Italia, foi un desastre económico sen paliativos. O país está sen practicamente ningún crecemento da produtividade desde o inicio do euro en 1999. Se se quere botar a culpa á falta de reformas estruturais, entón haberá que explicar como Italia logrou taxas de crecemento importantes antes desa data. Estamos seguros de que maioría dos italianos apoiará a moeda única dentro de tres anos?

O euro tampouco non funcionou para Finlandia. Se ben o país é considerado o campión do mundo das reformas estruturais, a súa economía esboroouse desde que Nokia perdeu o status de primeiro fabricante de teléfonos móbiles do mundo. Se o euro é sostible para España ou Portugal non está claro. Francia funcionou relativamente ben durante os primeiros anos do euro, pero agora tamén está tendo déficits por conta corrente persistentes. Non só é en Grecia onde o euro non é óptimo.

Unha vez que na eurozona se desbota calquera ambición dunha unión política ou económica, esta deriva nun proxecto utilitario no que os estados membro sopesarán fríamente os beneficios e os custos, do mesmo xeito que Gran Bretaña está actualmente avaliando as vantaxes ou desvantaxes relativas á súa adhesión á UE. Nun sistema así, alguén, nalgures, quererá deixalo nalgún momento. E o forte compromiso político para evitalo xa non estará alí.

Orixinal: http://www.ft.com/intl/cms/s/0/e38a452e-26f2-11e5-bd83-71cb60e8f08c.html#axzz3fnEJQohE

Facer causa común con Grecia. Cédric Durand, Stathis Kouvélakis, Razmig Keucheyan

A chegada ao poder de Syriza en Grecia, a finais de xaneiro, refutou, finalmente, o argumento de que é posible implementar unha alternativa ao neoliberalismo no marco da Unión Europea. Os tratados da UE son neoliberais no seu propio ADN. Desde a Acta Única Europea de 1986, e mesmo desde antes desa data, tivemos probas constantes do ADN neoliberal da UE e, mesmo, do seu endurecemento. Ata agora, a hexemonía ilimitada do neoliberalismo podería atribuirse a este ou aquel goberno: deste punto de vista, a razón pola que as políticas neoliberais imperaron en toda Europa debíase a que François Hollande, ou Matteo Renzi, ou calquera outro socioliberal, traizoara os seus compromisos de campaña reorientando as políticas europeas.

Pero con Syriza, este argumento colapsou. Despois de todo, Alexis Tsipras e Yanis Varoufakis traballaron con bastante convencemento para tentar traer unha mudanza a escala continental; pero en van. Desde o 4 de febreiro, o Banco Central Europeo cortou a principal fonte de financiamento do sistema bancario grego, mentres que os pagos da propia Europa se romperan xa no verán de 2014. O nó está a apretar, empurrando o país a unha quebra desordeada e ao caos, a menos que, por suposto, acepte os termos humillantes impostos pola UE.

Conclusión? Que a alternativa ao neoliberalismo debe proceder pola vía da ruptura do marco europeo e, polo tanto (podía ser doutro xeito?) de que Grecia abandone a Eurozona. Calquera media básica de autodefensa que leve a cabo o goberno Syriza fronte a tanta agresión por parte da UE e do BCE, sexa o impago da débeda ou a nacionalización do sector público, vaina colocar fóra do euro. E, por suposto, unha ruptura non sería panacea ningunha. Non hai boas solucións para Grecia, só hai solucións menos malas. Pero a ruptura coa UE contén a posibilidade dun renacemento deste heroico pobo, que nos últimos anos foi sometido á tortura dunha austeridades sen precedentes.

Esta serie de feitos poñen algo máis en evidencia: a debilidade do apoio a Syriza noutras partes do continente e, en primeiro lugar, noutros gobernos do sur de Europa. Poderiamos lembrar que a primeira viaxe de Tsipras ao extranxeiro, a principios de febreiro, foi a París; pero François Hollande non fixo nada para acudir na súa axuda. Pagará a pena lembrar isto cando chegue o momento de avaliar o desastroso paso do presidente francés polo goberno, nas próximas eleccións, cando o Partido Socialista insista na necesidade da “unidade da esquerda”.

O máis tráxico é que Tsipras non só non obtivo o apoio do gobernó francés, senón que tampouco o tivo dos movementos sociais e sindicais do país. A maior manifestación de Francia en apoio de Grecia, que tivo lugar a mediados de febreiro, reuníu a máis de cinco mil persoas; as centrais sindicais estiveron case austentes. Isto é realmente vergoñento. Esta falta de apoio a Syriza demostra o debilitamento da consciencia internacionalista no continente e, en particular, no movemento obreiro francés. O internacionalismo non é unha cuestión de apoio á “causa doutra persoa” por altruismo ou deber moral, senón de entender que os intereses das clases populares de Francia e Grecia están ligados; entre outras cousas porque teñen inimigos comúns. Pode alguén realmente pensar que a aplicación dunha alternativa á austeridade en Grecia non terá repercursións para Francia, cando isto pode tamén significar cambiar o equilibrio de forzas políticas e sociais?

Estas políticas ofrecerían ao movemento sindical francés unha poderosa panca para saíren do seu letargo actual e da súa incapacidade para organizar a resistencia ás políticas do goberno de Manuel Valls. As clases dominantes europeas teñen unha visión clara disto, algo que o movemento obreiro semella non ter. Os esforzos daquela, do BCE para abaixo, están dirixidos a un único obxectivo: humillar ao goberno de Syriza e obrigalo a renegar do seu mandato popular. Trátase de non deixar ningún oco electoral que rache co monopolio do extremo centro. O que tratan de salvar é nada menos que a doutrina de Margaret Thatcher de que “non hai alternativa”.

Os prazos de pagamento da débeda de Grecia chegarán á súa fin o próximo mes e a perspectiva do país de saír da zona euro, dunha maneira máis ou menos desordeada, formularase dun xeito cada vez máis claro. O movemento sindical francés figura entre os principais actores, no ámbito europeo, do drama que seguirá a partir disto, tanto como o goberno alemán, o BCE ou os “homes de negro” do FMI. As mobilizacións que poderían poñer en marcha en solidariedade co pobo grego poderían mudar o panorama estratéxico mesmo na propia Francia.

En tal escenario, entón, a hostilidade das clases populares co sistema actual podería conducir a algún resultado que non sexa o de dar máis votos á Fronte Nacional. Converteríase en internacionalista de novo, é dicir, capaz de identificar a resistencia doutro pobo como unha causa que é tamén totalmente propia.

Fonte: http://www.versobooks.com/blogs/1969-durand-kouvelakis-and-keucheyan-make-common-cause-with-greece